ลดทุนจดทะเบียน

การเพิ่มทุน คือ การระดมเงินทุนเข้ามาเพิ่มในบริษัทโดยการออกหุ้นทุนหลังจากที่ขายหุ้นทุนที่จดทะเบียนไว้เดิมจนหมด
ส่วนการลดทุน คือ การลดมูลค่าส่วนทุนของเจ้าของเดิม การลดทุนส่วนใหญ่เกิดขึ้นเมื่อบริษัทเกิดการขาดทุนเป็นเวลานาน
และไม่สามารถลบล้างผลขาดทุนออกได้ ซึ่งอาจทำในรูปลดมูลค่าหุ้นหรือลดจำนวนหุ้น

ทำไมบริษัทต้องเพิ่มทุน-ลดทุน
เพิ่มทุน การเพิ่มทุนเป็นการที่บริษัทต้องการเงินไปดำเนินกิจการซึ่งบริษัทอาจหาเงินจากแหล่งต่างๆ เช่น กู้ธนาคาร หรือ
ออกหุ้นกู้แต่จะมีภาระดอกเบี้ยจ่าย หรือบางกรณีบริษัทมีอัตราหนี้สินจำนวนมากไม่สามารถไปกู้เงินได้ ดังนั้นการเพิ่มทุน
จึงเป็นทางเลือกที่จะนำเงินมาใช้ดำเนินกิจการต่อซึ่งผู้ถือหุ้นต้องติดตามว่านำเงินเพิ่มทุนไปใช้ดำเนินกิจการในเรื่องใดบ้าง
และเกิดประโยชน์อย่างใด อย่างไรก็ตามการเพิ่มทุนจะส่งผลให้กำไรต่อหุ้นลดลง
ลดทุน การลดทุนเป็นการบริหารเงินทุนของบริษัทให้เกิดความเหมาะสมอาจด้วยเหตุผลที่มีเงินทุนเกินกว่าความจำเป็นจึงจะ
ลดทุนเพื่อคืนเงินให้แก่ผู้ถือหุ้น หรืออีกเหตุผลหนึ่งคือกิจการมีขาดทุนสะสมอยู่ทำให้ไม่สามารถจ่ายเงินปันผลได้จึงลดทุน
มาล้างขาดทุนสะสมซึ่งกรณีนี้จะไม่มีเงินคืนผู้ถือหุ้น

วิธีการเพิ่มทุนหรือลดทุน
บริษัทจำกัดและบริษัทมหาชนสามารถกระทำได้ตามวิธีการและหลักเกณฑ์ที่กำหนดไว้ในบทบัญญัติของประมวล
กฎหมายแพ่งและพาณิชย์และพระราชบัญญัติบริษัทมหาชนตามลำดับ
โดยที่การเพิ่มทุนหรือลดทุนของแต่ละบริษัทก็จะมีวัตถุประสงค์ในการนำเงินเพิ่มทุนมาใช้หรือลดทุนแตกต่างกันไป
ซึ่งเมื่อมีการจดทะเบียนเพิ่มทุนหรือลดทุนอย่างถูกต้องตามกฎหมายดังกล่าวข้างต้นแล้วอาจมีประเด็นภาษีตามกฎหมาย
อีกฉบับหนึ่งคือประมวลรัษฎากรที่ควรจะได้คำนึงถึงในหลายๆ ประเด็น

การเพิ่มทุน–ลดทุนกับ 5 กรณีประเด็นภาษี
5 จุดเสี่ยง การที่บริษัทมีการเพิ่มทุน-ลดทุนจะมีเรื่องประเด็นภาษีเกี่ยวข้องโดยสรุปได้ 5 กรณี ดังนี้คือ
1. การเพิ่มทุนแต่มิได้มีการชำระหุ้นเพิ่มทุนตามที่จดทะเบียนไว้
2. การเพิ่มทุนที่มีการชำระหุ้นเพิ่มทุนล่วงหน้า
3. การเพิ่มทุนและมีส่วนล้ำมูลค่าหุ้น
4. การลดทุนกับต้นทุนหุ้นที่ขาย
5. การเพิ่มทุนเพื่อการชำระหนี้

ในแต่ละกรณีมีประเด็นข้อเท็จจริงที่ถูกนำมาพิจารณาประกอบกับข้อกฎหมายในประมวลรัษฎากรแล้วอาจส่งผลกระทบให้ถูก
ประเมินรายได้ทางภาษีเพิ่มขึ้นหรือถูกถือเป็นรายจ่ายทางภาษีไม่ได้โดยมิได้คาดคิดทำให้ต้องเสียภาษีเพิ่มเติมพร้อมเบี้ยปรับ
เงินเพิ่มได้

ผลกระทบทางภาษีของการเพิ่มทุน–ลดทุน ทั้ง 5 กรณีข้างต้นดังกล่าว จะเห็นได้ว่าจะต้องระมัดระวังเจตนาที่แท้จริง
การเพิ่มทุนหรือลดทุนต้องทำเพื่อมุ่งหวังในการดำเนินกิจการของบริษัทฯ ต่อไปในอนาคตไม่ได้มีเจตนาที่จะให้เงินช่วยเหลือ
สนับสนุนหรือยกหนี้ให้เพื่อหลีกเลี่ยงประเด็นภาษีไม่เช่นนั้นจะมีผลกระทบทางภาษีของการถูกประเมินรายได้หรือไม่ให้หัก
เป็นรายจ่ายทางภาษีได้จึงต้องระมัดระวังให้ความสำคัญด้วย

ขอขอบคุณบทความดีๆ จากวารสาร : เอกสารภาษีอากร กรกฎาคม 2563